Charta europeica da las linguas regiunalas u minoritaras: settavel rapport da la Svizra

«Der Fall Bienlein» aus der berühmten Comic-Serie «Tim und Struppi», dessen Geschichte zum Teil in der Schweiz spielt, wurde anlässlich des hundertsten Geburtstages des Zeichners Hergé auf Greyerzer Frankoprovenzalisch übersetzt.

Il Cussegl federal ha approvà a chaschun da sia seduta dals 7 da december 2018 il settavel rapport da la Svizra davart l’applicaziun da la Charta europeica da las linguas regiunalas u minoritaras dal Cussegl da l'Europa. Cun quest rapport renconuscha il Cussegl federal il francoprovenzal ed il franc-comtois sco linguas minoritaras. Il rapport dat ina survista dals svilups da la politica linguistica en Svizra, surtut da la promoziun da la lingua taliana e dal barat da scolas ed el preschenta ils pli recents svilups concernent l'instrucziun da las linguas naziunalas en scola primara e la situaziun dal rumantsch.

Cun quest settavel rapport suonda il Cussegl federal las recumandaziuns dal Cussegl da l'Europa da renconuscher il francoprovenzal sco lingua regiunala u minoritara. El amplifitgescha la renconuschientscha sin il franc-comtois e gida uschia tut ils patois da la Svizra francofona ad obtegnair ina pli gronda visibilitad. Questas linguas periclitadas èn l'object da projects da perscrutaziun e da numerus projects culturals sustegnids dals chantuns e realisads da las pledadras e dals pledaders.
Il rapport davart la perioda 2015–2018 preschenta las statisticas linguisticas actualas da la Svizra, las basas legalas per la promoziun da las linguas sco er il svilup da la politica linguistica dals ultims onns. El mussa las novaziuns en la promoziun dal talian sco era las midadas en il sectur dal barat da scolas e sa fatschenta cun la situaziun actuala da l'instrucziun da las linguas naziunalas en scola primara. La finala cuntegna el ils rapports dals chantuns Grischun e Tessin davart las linguas minoritaras talian e rumantsch.
L'intent principal da la Charta europeica da las linguas regiunalas u minoritaras è da mantegnair e da promover la varietad linguistica sco in dals elements ils pli impurtants da la vita culturala europeica. Sia finamira è da promover las linguas regiunalas u minoritaras en la furmaziun, la giurisdicziun, l'administraziun, las medias, la cultura e l'economia tant sco da promover las praticas linguisticas da las differentas cuminanzas linguisticas. La Svizra ha gia definì il rumantsch ed il talian sco linguas minoritaras en il senn da la Charta e renconuscha il jenic ed il jiddic sco linguas betg territorialas.
Tenor l'artitgel 15 da la Charta èn ils stadis signataris obligads da preschentar al secretariat general dal Cussegl da l'Europa in rapport periodic davart la realisaziun da la Charta. Per quest intent redigia la Svizra dapi il 1999 mintga trais onns in rapport.